سونی در پی رقابت با ایکس باکس؛ در مسیر بمان

قفسه‌های خالی و قیمت‌های نجومی به برکت دلال‌های خداترس و نوع دوست! همه چیز را برایمان روشن کرده است. هر چه لازم بود از این بازار بدانیم را اکنون آموخته‌ایم. با این حال گزارش اخیر سونی و مایکروسافت نشان از این دارد که وضعیت PS5 و Xbox Series X مناسب است.

گزارش‌های مالی از عملکرد سونی و مایکروسافت جزئیات زیادی از کنسول‌های نسل جدید ارائه می‌دهد. اما در نهایت این مهم است که هر دو قوی ظاهر شده‌اند. به عبارتی رکوردشکنی هم کرده‌اند. تعداد فروش کنسول‌ها از میزان تولید آن‌ها کم‌تر است. با این حال فارغ از مشکلات تولید هر دو شرکت به قدری کنسول روانه‌ی بازار کرده‌اند که بتوانيم با جرأت ادعا کنیم که این نسل سریع‌ترین فروش سخت‌افزار را به خود دیده است.

به علاوه‌ی این موارد که اشاره شد، میزان مشترکین سرویس‌های این شرکت‌ها هم افزایش زیادی به خود دیده است. که برای هر دو فوق‌العاده خواهد بود. به خصوص مایکروسافت که سیاست‌های خود را معطوف این موضوع کرده است.

تا بدین جای کار همه‌چیز خوب پیش رفته است. فروش عالی بوده است و تعداد افرادی که جرأت رویارویی با دلالان و سودجویان را داشته‌اند موفق به خرید کنسول شده‌اند. با این‌که آمار فروش کنسول‌های به مرز 10 میلیون و بالاتر نزدیک شده است، اما هنوز افراد زیادی تصمیم نهایی را نگرفته‌اند. البته حساب آن افرادی که می‌خواهند هر چه گیرشان آمد بخرند و آن طرفداران پروپاقرص که حتی فکر خرید کنسول رقیب را نمی‌کنند جداست. اما دیگر بازی‌بازان که تعدادشان بی‌نهایت بیش‌تر است، هنوز در حال ارزیابی هستند.

شرکت‌ها هم در این بین سیاست‌های خود را تغییر می‌دهند و نیم نگاهی به جذب کاربران جدید به اکوسیستم خود هستند. اما پیش از هر چیزی به عناوین بزرگ و قدرتمند نیاز دارند. چرا که بازی‌بازان کار کشته قبل از این‌که به قیمت و موجودی دستگاه نگاه کنند به عناوین آن نگاه خواهند کرد. در حقیقت بازی‌های بزرگ و انحصاری لازمه‌ی فروش هر کنسولی در طول تاریخ بوده‌اند.

مایکروسافت از این نظر نسل را با عقب‌افتادگی شروع کرد. اما ردموندی‌ها قرار نیست در آنجا بمانند. نه، دوران نسل هشتم تمام شده است. مایکروسافت با هزینه کرد فوق‌العاده بزرگ‌ترین خرید تاریخ در هنر-صنعت بازی‌های ویدئویی را به ثبت رساند. تصاحب زنیمکس اتفاق غیر قابل باوری بود که نهایی شد. البته ایکس باکس برای میوه گرفتن از این درخت تنومند باید چند سالی صبر کند، اما مطمئناََ ارزشش را خواهد داشت. مایکروسافت با قول سرازیر کردن عناوین ناب انحصاری روی گیم پس حسابی غوغا کرده است. و گیم پس هم‌اکنون نگین انگشتری ردموندی‌ها می‌باشد که تمام نگاه‌ها را به خود معطوف کرده.

حال هنر-صنعت به سونی نگاه دوخته است. سامورائی کارکشته اما با خونسردی تمام این واقعه را پشت سر گذاشت. این خرید و تصاحب عظیم چیزی نبود که هنرصنعت تجربه‌ی آن را داشته باشد. سونی اما قافیه را نباخت.

خرید بزرگ قبلی در این هنر-صنعت باز هم متعلق به مایکروسافت بود. ردموندی‌ها استودیوی مورد علاقه‌ی نینتندو یعنی Rare را تصاحب کردند. اما این خرید نسبتاََ کوچک بود و تأثیر بزرگی بر بازار رقابتی نمی‌گذاشت. بتزدا (زنیمکس) خرید بی نهایت بزرگ‌تری است. حتی اگر بیش‌تر بازی‌های بتزدا برای PS5 عرضه شوند باز هم شعار تبلیغاتی “70 دلار روی PS5 و رایگان روی گیم پس” می‌تواند فوق‌العاده جذاب باشد. تازه ما امکان انحصاری زمانی کردن و قابلیت‌های ویژه روی ایکس باکس را هم نادیده می‌گیریم. سونی در خصوص این موضوع و واکنش خود مواردی را اعلام کرده است.

جناب هیروکی توتوکی از مدیران ارشد سونی بلافاصله اعلام کرد که ما جواب این اقدام مایکروسافت را با سرمایه‌گذاری بیش‌تر در استودیوهای داخلی خودمان خواهیم داد. جوابی که فوق‌العاده آتش رقابت را گرم کرد. اما زمانی این موضوع برایتان جذاب می‌شود که اعداد این سرمایه‌گذاری را متوجه شوید.

بودجه‌ی اختصاصی برای جذب و گسترش استودیوهای داخلی سونی برای امسال 180 میلیون دلار اعلام شده است. توجه کنید که این عدد فقط شامل افزایش سال به سال می‌شود نه بودجه‌ی کلی! جهش صورت گرفته به قدری بالاست که سونی به راحتی می‌تواند چندین انحصاری بزرگ در هر استودیو کلید بزند و حتی پول برای تأسیس استودیوی جدید هم باقی بماند. توتوکی به ابن مهم هم تأکید کرد که سونی همکاری second-party خود را با دوستان افزایش خواهد داد. این یعنی چی؟ یعنی انحصاری، انحصاری و انحصاری. نمونه‌ی آن را با انحصاری شدن 3 فاینال فانتزی و کمپین تبلیغاتی کپکام و اسکوئرانیکس برای PS5 شاهد هستیم. رویکرد سونی بر ساخت تمرکز دارد نه تصاحب.

این رویکرد خیلی منطقی به نظر می‌رسد. رفتار مایکروسافت هم این را تأیید می‌کند و دلیل تصاحب زنیمکس هم همین بود. ردموندی‌ها می‌دیدند که سونی در سال‌های اخیر شاهکار پشت شاهکار روانه‌ی PS4 می‌کند و طبیعتاً رقابت با این رویه کار سختی بود.

ماجرای اخیر بر سر دنباله‌ی Days Gone هم از اینجا نشأت می‌گیرد که بازی‌های سونی به قدری فوق‌العاده عمل کرده‌اند که بازی خیلی خوبی چون Days Gone در برابر آن‌ها گم است. و مدیران سونی اجازه‌ی ساخت دنباله‌ی آن را نمی‌دهند. این موضوع هم غیر عادلانه نیست اگر بگوییم در صورتی که Days Gone بازی ایکس باکس بود اوضاع فرق می‌کرد و حسابی می‌درخشید. چرا که ردموندی‌ها در سال‌های اخیر هیچ بازی شاخصی نداشته‌اند. برای همین است که مجبور به هزینه کرد چند ده میلیارد دلاری شدند.

با تمام این تفاسیر تصاحب اخیر مایکروسافت حقیقتاً اوضاع را تغییر داده است. بازار رقابت ضربه‌ی بزرگی خورده است، شکی در آن نیست. سونی قطعاََ راهکارهای مختلف را بررسی کرده است. حتی در مقطعی صحبت از خرید اسکوئرانیکس به میان آمده بود. اما اظهارنظر توتوکی اوضاع را شفاف کرد. اقدام عاجل سونی این خواهد بود که در مسیر بماند. نیمه‌ی دوم حیات PS4 که شگفت‌انگیز بود را 2 برابر کند و سرمایه‌گذاری خود را معطوف استودیوهای داخلی نماید.

این‌که این رویکرد در خصوص کنسول شگفت‌انگیز ایکس باکس سری ایکس و سرویس اشتراکی گیم پس دوام آورد یک بحث دیگر است. اما این رویکرد سونی یک مشکل منطقی هم دارد. شرکت می‌خواهد PS5 موفق شود، این درست، اما آیا این سیاست برای 10، 15 یا 20 سال آینده هم جواب خواهد داد. اصلاً در آن مقطع چیزی به اسم کنسول‌های بازی با تعریف امروزی خواهیم داشت؟ هیچ چیز مشخص نیست.

البته که شرکت با سابقه‌ای که چندین آی‌پی بزرگ در چنته دارد و توانایی مدیریت استودیوهای حرفه‌ای زیادی را داراست می‌تواند گلیم خود را از آب بکشد. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاری سونی روی آی‌پی‌های جدید و قدیمی می‌تواند رویکرد مناسبی برای آینده باشد. تقویت آی‌پی‌ها بدون شک در آینده جواب خواهد داد.

اما همه‌ی اقدامات سونی قابل دفاع نیستند. به عنوان مثال تعطیل کردن استودیو ژاپن و بی محلی کردن به استعدادهایی که نقش پر رنگی در هنر-صنعت بازی‌های ویدئویی ایفا کرده‌اند اصلاً منطقی نیست. اصلاً قابل درک نیست که این اقدام در جهت رشد بوده باشد. احتمالاً بخاطر گیجی و سردرگمی از تصاحب بزرگ مایکروسافت بوده است. و سامورائی‌ها در حال آزمون و خطا هستند که در برابر اقدامات مشابه ردموندی‌ها چه تصمیمی اتخاذ کنند. افسوس که استودیو ژاپن نازنین گرفتار این آزمون و خطا شد.

در نهایت هدف سونی برای رقابت در نسل فعلی ساده است. سامورائی در مسیر می‌ماند و به ماجراجویی خود قدرتمندتر از همیشه ادامه خواهد داد. سونی در رقابت با مایکروسافت می‌خواهد از صاحب پلتفرم بودن فراتر برود و به بزرگ‌ترین ناشری تبدیل شود که هنر-صنعت به خود دیده است. و قابل جایگزین شدن نباشد.

نظر شما چیست؟ این رویکرد را مناسب می‌دانید؟ پیشنهاد شما چیست؟