مفهوم آی‌پی و فرانچایز در بازی‌ها

فرانچایز بازی را معمولاً مجموعه‌ی بازی نیز گفته‌اند. ما معادل مناسبی برای کلمه‌ی فرانچایز در زبان پارسی نداریم. از جمله معادل‌های دم دستی آن می‌توان به فرا امتیاز اشاره کرد. اما چرا نمی‌توان از لفظ مجموعه برای معادل این کلمه استفاده کرد؟ زیرا مجموعه برای بازی‌های شماره دار که داستان نسخه‌های قبلی خود را بسط می‌دهند اطلاق می‌شود ولی فرانچایز به تمام آثاری که مرتبط با مجموعه هستند اطلاق می‌شود.

به عنوان مثال مجموعه‌ی Nier یک مجموعه‌ی مستقل است که تحت فرانچایز Drakengard می‌باشد. یا مجموعه‌ی پرسونا که خود زیر مجموعه‌ی فرانچایز بزرگ شین مِگامی تنسی می‌باشد. در حقیقت فرانچایز به تمام بازی‌های مرتبط به یک آی‌پی که مخفف عبارت مالکیت معنوی می‌باشد اطلاق می‌شود.

این دسته بندی‌ها در دیگر شاخه‌های هنر و رسانه نیز وجود دارد. به عنوان مثال ما مجموعه‌ی انیمیشن شرک را داریم که از 4 عنوان اصلی تشکیل شده است ولی دو شماره‌ی فرعی دیگر نیز هست که دنباله‌ی مستقیم این مجموعه به شمار نمی‌روند، مانند گربه‌ی چکمه پوش که برگرفته از انیمیشن شرک می‌باشد. این دو شماره‌ی فرعی و آن 4 شماره‌ی اصلی تشکیل یک فرانچایز را می‌دهند. فرانچایز شرک.

مشابه این چنینی و گسترده‌تر را در بازی‌ها نیز داریم. به عنوان مثال فرانچایز بزرگ تام کلنسی، که خود شامل زیرشاخه‌هایی چون: گوست ریکون، اسپلینتر سل، رینبو سیکس و هاوکس (هواپیمایی جنگی) می‌شود.

اگر از طرفداران نینتندو یا بازی‌باز قدیمی باشید حتماً اسم ماریو به گوشتان خورده است. می‌توان گفت که ماریو بزرگترین و پرفروش‌ترین فرانچایز در دنیا می‌باشد. این فرانچایز عظیم شامل مجموعه‌هایی چون: ماریو کارت، سوپر ماریو، لوئیجی، ماریو تنیس، ماریو گُلف و غیره و غیره می‌باشد.

اما آی‌پی، همانطور که گفتیم آی‌پی معادل مالکیت معنوی و فکری آثار و ایده‌ها می‌باشد. مفهوم آی‌پی جدید به این معناست که آن اثر یک بازی کاملاً جدید و بکر است که ایده‌های مختص به خودش را دارد. به عنوان مثال می‌توان به آی‌پی‌های جدید گوست آف سوشیما، هورایزون زیرو داون و یا آی‌پی دیپ داون کپکام اشاره کرد که در سال 2013 معرفی شد ولی کماکان خبری از آن نیست.

حال که بحث تعريف اصطلاحات رایج گیمینگ است بد نیست به عباراتی چون Spin off، Sequel و Prequel نیز اشاره کنیم. خب اول با اسپاین آف شروع می‌کنیم، این عبارت به معنای آثار جانبی و فرعی از یک مجموعه اطلاق می‌شود. به عنوان مثال بازی Nier را می‌توان یک اسپاین آف برای Drakengard به شمار آورد. مثال سینمایی آن هم می‌شود انیمیشن گربه‌ی چکمه پوش که دنباله‌ی فرعی شرک به حساب می‌آید.

اما Prequel این اصطلاح به معنای پیش‌درآمد می‌باشد. یعنی نسخه‌ای که داستانش پیش از شماره‌ی اول مجموعه رخ می‌دهد. بارزترین این مثال می‌تواند بازی شاهکار “کال آف خوارز باند این بلاد” باشد که داستانش پیش از شماره‌ی نخست جریان داشت و روایت فوق‌العاده‌ای داشت. حتماً پیشنهاد می‌کنیم این مجموعه‌ی ارزشمند را امتحان کنید.

مثال سینمایی آن نیز مجموعه‌ی جنگ ستارگان می‌باشد که 3گانه‌ی دوم آن داستانشان پیش از سه‌گانه‌ی نخست جریان داشت. در آخر نیز Sequel را داریم که به معنای دنباله‌ی مستقیم می‌باشد. مانند بازی‌های آنچارتد. مثال سینمایی آن نیز سه‌گانه‌ی اونجرز می‌باشد که داستانشان ادامه دهنده‌ی یکدیگر بود.

در پایان هرگونه پیشنهاد و انتقادی دارید لطفاً با ما در بخش نظرات در میان بگذارید.