نقد و بررسی بازی Gran Turismo 5؛ معجونی لذت‌بخش برای عاشقان اتومبیلرانی

(به قلم رضا چشمی)

گردآوری کلکسیونی از خودروها شامل ۱۰۳۱ اتومبیل، رقابت در ۷۱ پیست مختلف، لایسنس شدن ۵ تورنمنت معتبر جهانی، صرف بیش از ۵ سال زمان برای ساخت و هزینه شدن میلیون‌ها دلار بودجه برای ساخت بازی. آیا Gran Turismo 5 توانسته انتظارات را برآورده کند؟ جواب این سوال را در ادامه خواهیم یافت.

برای رسیدن به جواب ابتدا باید به یک نکته‌ی کلیدی توجه کنیم. Gran Turismo 5 یک شبیه‌ساز مسابقات اتومبیلرانی است. بنابراین سبک آن‌ را باید نسبت به بسیاری از بازی‌های اتومبیلرانی نظیر Need for Speed و … متمایز دانست. در واقع گیم پلی بازی نیز نباید از این قاعده مستثنی باشد. برای انجام بازی GT5 و به انتها رساندن آن داشتن حوصله و صرف زمان بسیار امری کاملاً بدیهی است.

درابتدا از منوی بسیار ساده‌ی بازی Gran Turismo 5 شروع می‌کنیم. این منو دستیابی به بخش‌های مختلف را به سادگی میسر می‌کند. با توجه به اینکه با یک بازی شبیه‌ساز مواجه هستیم وجود این منوها می‌تواند کمک بزرگی برای هر بازی‌بازی باشد.

در قسمت تنظیمات گزینه‌های زیادی دیده می‌شوند. که بخشی از آن‌ها مربوط به تغییر رزولوشن صفحه، بخشی دیگر شامل اعمال تنظیمات سخت‌افزارهای جانبی سازگار با بازی نظیر فرمان‌های بازی می‌باشد. با توجه به حجم زیاد بازی، پولیفونی دیجیتال گزینه‌ای را هم برای راحتی کاربران در نظر گرفته است. که توسط آن امکان نصب ۸ گیگابایت ازفایل‌های ضروری به شکل دلخواه بر روی هارد دیسک PS3 فراهم شده است. گرچه باید زمان زیادی را برای نصب این فایل‌ها صرف کنید. اما در عوض ارزش آن در کوتاه شدن زمان لودینگ بازی Gran Turismo 5 به چشم خواهد آمد.

به دلیل اهمیت فراوان بخش GT MODE در این مقاله اشاره کوتاهی به بخش‌های آرکید و ساخت جاده خواهیم کرد. و در ادامه بیشتر بر بخش GT MODE و کمی‌ها و کاستی‌ها‌ی آن متمرکز خواهیم شد.

بخش آرکید جزو بخش‌های زیبا و مورد پسند اکثریت بازی‌بازان است. بخشی که نقش فرعی را در Gran Turismo 5 بازی می‌کند. همانند همه‌ی بازی‌های دیگر در این بخش می‌توان به دلخواه اتومبیلی را انتخاب و در پیست‌های متعدد بازی به رقابت با هوش‌مصنوعی و یا دوستان پرداخت.

GT TV هم بخشی است برای تماشا و به اشتراک‌گذاری دموهای تهیه شده از نحوه‌ی ‌رانندگی شما در اینترنت. TRACK EDITOR گزینه‌ی جدیدی در این سری بازی‌هاست. این گزینه روشی است برای ایجاد مسیر و پیست‌های جدید. بدین ترتیب می‌توانید هر مرحله‌ای را که دوست دارید بسازید و از رانندگی در آن لذت ببرید. گرچه کارکردن با این گزینه خیلی راحت نیست. اما تجربه‌ی خوبی به شمار می‌رود.

GT MODE به عنوان بخش اصلی بازی Gran Turismo 5 دچار تحولاتی شده است. بر خلاف منوی ساده‌ی اولیه‌ی بازی، این بخش منوهای زیاد و نسبتاً پیچیده‌ای دارد.

بخش A-SPEC که طبق معمول مهم‌ترین بخش بازی Gran Turismo 5 است نیز دچار تحولاتی شده است. بخش B-SPEC نیز دچار تغییر شده است. با ورود به این بخش هدایت هوش مصنوعی به بازی‌باز واگذار می‌شود. شاید در نگاه اول این بخش چندان جالب به نظر نیاید، اما در واقع تجربیات جدیدی را در اختیار بازی‌باز قرار می‌دهد. ضمن اینکه کمک شایانی نیز به ارتقاء درجه و افزایش میزان پول بازی‌باز می‌نماید.

در کنار این بخش‌ها کماکان قسمت‌های کلاسیک بازی Gran Turismo 5 را نیز می‌توان دید. همانند قسمت‌های قبلی بخش LICENSE TEST جایگاه مهمی در بازی دارد. که علاوه بر آموزش، در ارتقاء درجه نیز موثر است. گیم پلی بازی نیز رابطه‌ی مستقیمی با سیستم ارتقاء دارد. بخش‌های دیگری نیز در GT MODE وجود دارند که در ادامه اشاره‌ای نیز به آن‌ها خواهم کرد.

مجموعه بازی‌هایGT از دیرباز دارای گیم پلی خاصی بوده‌اند. در Gran Turismo 5 هم این روند کماکان ادامه پیدا کرده است. البته این روند با اضافه شدن برخی عوامل فیزیکی به شکل ضمنی دچار تحول نیز شده است. یکی از این عواملی که پولیفونی دیجیتال بسیار بر روی آن مانور داده بود اضافه شدن چرخه‌ی زمان به بازی بود.

زمان نقش مهمی را در جریان بازی Gran Turismo 5 بر عهده دارد. بدین ترتیب که مسابقات در زمان‌های مختلفی از جمله صبح، ظهر، غروب و یا شب برگزار خواهند شد. و ممکن است بازی درکل زمان‌های روز جریان پیدا کند. برای مثال مسابقاتی که در غروب برگزار می‌شوند(بسته به تعداد دورها) به شب منتهی خواهند شد. و مسابقه در تاریکی به پایان خواهد رسید.

این گردش زمان تغییراتی را در میزان عمق میدان و قدرت دید بازی‌باز پدید خواهد آورد. در نتیجه نحوه‌ی کنترل و گیم پلی بازی Gran Turismo 5 را نیز به تغییر واخواهد داشت. در این شرایط بازی‌بازان نیز می‌بایست روش بازی خود را تغییر دهند. این موارد با افزوده شدن جلوه‌های ذراتی نظیر برف و باران جذابیت دوچندانی پیدا کرده‌اند.

همانطور که خوانندگان محترم می‌دانند کنترل اتومبیل در هوای بارانی سخت و در شرایط برفی به مراتب سخت‌تر خواهد شد. این تغییرات آب و هوائی در دنیای واقعی منجر به کاهش شتاب، سخت شدن کنترل و هدایت خودرو، کاهش کارایی ترمزها و … خواهد شد. با توجه به شعار بازی Gran Turismo 5 یعنی “شبیه‌ساز واقعی اتومبیل” سازندگان مو به مو موارد مربوط به تغییرات آب و هوایی را در گیم پلی جاری ساخته‌اند. در نتیجه گیم پلی بازی با تغییر شرایط جوی به شدت تغییر کرده و مفهوم و ماهیت اصلی و اولیه‌ی خود را از دست می‌دهد. این یکی از مهمترین تغییراتی است که گیم پلی بازی را دگرگون کرده است.

بحث دیگری که سازندگان در سالیان اخیر به آن اهمیت ویژه‌ای داده‌اند فیزیک تخریب‌پذیر‌ی اتومبیل‌هاست. یامائوچی و افراد گروهش نیز نیم نگاهی به این قاعده داشته‌اند. با توجه به اینکه اتومبیل‌های درون بازی Gran Turismo 5 به دو گروه استاندارد و پرمیوم تقسیم شده‌اند قاعده فیزیک تخریب‌پذیر‌ی فقط در خودروهای گروه پرمیوم قابل مشاهده است. که خود آن نیز به دوبخش ظاهری و مکانیکی تقسیم می‌شود. گرچه فیزیک تخریب‌پذیر‌ی اتومبیل‌ها علیرغم مانورهای بسیار سازندگان هنوز هم جای کار دارد و به نظر می‌رسد که تیم سازنده زمان کافی را برای گسترش آن، صرف نکرده است.

از میان ۱۰۳۱ خودروی طراحی شده ۲۰۰ خودرو در گروه پرمیوم قرار گرفته‌اند. که کیفیت فوق‌العاده بالایی دارند. و جزئیات آن‌ها در سطحی است که شاید نظیر آن‌ را در هیچ بازی دیگری ندیده باشیم. مابقی اتومبیل‌ها هم در گروه استاندارد جای گرفته‌اند. اتومبیل‌های این گروه عموماً از GT4 با اندکی تغییر به Gran Turismo 5 پورت شده‌اند. در واقع کیفیت آن‌ها به فرمت HD تبدیل شده است. به همین علت آن‌ها نسبت به خوردوهای گروه پرمیوم از کیفیت پائین‌تری برخوردار هستند.

مشکلات کیفیت این خودروها زمانی پر رنگ تر می‌شود که دوربین را بر روی قسمت‌هایی نظیر چراغ‌ها و بخش‌های دیگر خودرو زووم کنیم. در این حالت با بافت‌های بی کیفیتی برخورد می‌کنیم که ممکن است هر بیننده‌ای را نا امید کند.

مشکلات دیگری هم در بخش گرافیک بازی Gran Turismo 5 دیده می‌شود. یکی از این مشکلات مربوط به جلوه‌ی ذرات و نحوه قرار گیری Snow Emitter و Spray Emitter به خصوص از دید داخلی خودرو است. به هنگام بارندگی زمانی که از پنجره‌های اطراف به بیرون نگاه کنید متوجه عبور نه چندان جالب برف و یا باران از پنجره‌ی کناری می‌شوید. به نظر می رسد که طراحان، جلوه‌ی Particle Flow را درست در بالای پنجره کناری جاسازی کرده‌اند. با این حال از جذابیت رانندگی در آب و هوای مختلف چیزی کم نمی‌شود. و جلوه‌ی برف و باران بسیار زیبا به نظر می‌رسند. و در هنگام مسابقه به شدت میدان دید را کم می‌کنند.

شبیه‌سازی پیست‌ها در نوع خود بی نظیر است. و به جرأت می‌توان این طراحی‌ها را بهتر از بازی‌های دیگر دانست. البته نباید از بی‌توجهی‌هایی که در خصوص طراحی عناصر محیطی انجام شده به سادگی گذشت. در بعضی از پیست‌ها، اشیاء محیطی تخت و بدون عمق هستند. در واقع بعضی از اشیاء کنار پیست‌ها آبجکت نیستند. بلکه عکس‌هایی هستند که به عنوان بافت به کار برده شده‌اند. مشکلاتی هم در درختان اطراف پیست‌ها دیده می‌شود. طراحی نامناسب تماشاگران را نیز به این موارد بیفزائید. البته باید اذعان داشت که سازندگان Gran Turismo 5 تمام تلاش خود را برای بالا بردن کیفیت خودروهای پرمیوم، بازسازی دقیق محیط‌ها، اضافه شدن چرخه‌ی زمانی، آب و هوا، قابلیت ۳D، تثبیت نرخ فریم، Full HD و … به کار برده‌اند. و با توجه به محدودیت‌های سخت‌افزاری دستگاه PS3، هدر ندادن پولیگان‌های بیشتر (به ویژه برای اشیاء محیطی) امری کاملاً منطقی به نظر می‌رسد.

حال نگاهی به سایر عناصر موجود در گیم پلی می‌اندازیم. تمامی بازی‌بازانی که از قدیم با سری بازی‌های GT سر و کار داشته‌اند با سبک گیم پلی و نحوه‌ی کنترل این بازی آشنا هستند. مهم‌ترین خصیصه‌ی گیم پلی، ضرباهنگ نسبتاً کند بازی است. که آن‌ را از سایر شبیه‌سازها متمایز می‌سازد. افزایش مدت زمان به پایان رساندن مراحل، حاصل ضرباهنگ کند بازی Gran Turismo 5 است.

یکی از عناصری که در طبیعتی‌تر شدن بازی نقش اساسی ایفا کرده، عنصر وزن اتومبیل‌هاست. این خاصیت در هنگام عبور از ناهمواری‌های پیست‌ها جلوه‌های زیبایی را پدید می‌آورد. به خصوص زمانی که دموی پایانی را مشاهده می‌کنید. گرچه عنصر وزن به طور اتوماتیک برروی کیفیت گیم پلی نیز تاثیر می‌گذارد. هر چه وزن بیشتر باشد سرعت و شتاب اتومبیل نیز از آن تاثیر می‌پذیرد. در بخش تیونینگ می‌توان طی مراحلی از وزن خودرو کاست.

بخش تیونینگ خودروها از جمله بخش‌های تاثیرگذار بازی Gran Turismo 5 است. این بخش امکان ارتقاء کیفیت خودرو را فراهم می‌سازد. در بسیاری از مسابقات بدون انجام عمل تیونینگ، امکان پیروز شدن وجود ندارد. انجام عمل تیونینگ هم مستلزم داشتن آگاهی کافی از قطعات موجود در فروشگاه و اطمینان از نحوه‌ی عملکرد آن‌ها بر روی خودرو می‌باشد. که در صورت رعایت این موارد تاثیر به سزائی در افزایش سطح گیم پلی و شانس برنده شدن در رقابت‌ها خواهد داشت. نکته‌ی جالبی هم که در هنگام انجام بازی به آن برخورد کردم، غیر یکسان بودن کنترل، سیستم ترمز، شتاب، صدای موتور، سرعت و … اتومبیل‌ها بود. در سرتاسر بازی Gran Turismo 5 هرگز دو اتومبیل را ندیدم که در موارد گفته شده یکسان باشند.

پولیفونی برای خارج شدن گیم پلی بازی از حالت سکون دست به ابتکار جالبی زده و سیستم خاصی را برای بازی در نظر گرفته است. سیستم ارتقاء بازی Gran Turismo 5 دریچه‌ای است برای رسیدن به مدارج بالاتر و کسب لایسنس‌های مختلف. همانگونه که پیشتر گفته شد این سیستم ارتباط مستقیم بابخش لایسنس تست دارد. و کسب یکی از جایگاه‌های اول تا سوم در بخش‌های مختلف لایسنس تست میزان امتیاز تجربه‌ی بازی‌باز را افزایش خواهد داد. در صورتیکه به میزان خاصی از امتیاز تجربه دست پیدا کنید، با ارتقاء سطح مواجه خواهید شد. این ارتقاء در بسیاری از مسابقات امری لازم محسوب می‌شود. زیرا مسابقات به سطح‌های مختلفی دسته‌بندی شده‌اند. در نتیجه افزایش سطح کلید ورود به مسابقات محسوب می‌شود.

نکته‌ی دیگر محدودیت در خریداری خودروهاست. گرچه تعداد خودروها کاملاً راضی کننده است ولی دستیابی به آن‌ها در بسیاری مواقع سخت و گاهاً دردسرساز است. تعداد زیادی از خودروها در لیست شرکت‌ها وجود ندارند. و برای خرید آن‌ها باید به بخش خرید اتومبیل‌های دسته دوم مراجعه کرد. ازطرفی در زمان مراجعه به این بخش ممکن است اتومبیل دلخواه را نیابید و این سرآغازی است برای مراجعات مکرر به بخش خرید خودروهای دسته دوم و صرف زمان زیاد.

از دیگر تحولات بازی Gran Turismo 5 می‌توان به افزوده شدن بخش آنلاین اشاره کرد. که خلاء آن در قسمت‌های قبلی بازی کاملاً محسوس بود. در این بخش حداکثر ۱۶ کاربر می‌توانند در یک مسابقه‌ی آنلاین شرکت کنند. هر زمانی که بخواهید می‌توانید رقابتی را راه انداخته و با دوستان و سایر بازی‌بازان به رقابت آنلاین بپردازید. قابلیت چت کردن نیز بخشی از قسمت آنلاین بازی است. که کمک موثری در برقراری ارتباط با سایرین است.

اگرچه بررسی تمامی جوانب بازی در این چند سطر امکان پذیر نیست. اما در جمع‌بندی نهایی و در پاسخ به سوال ابتدایی می‌توانم بگویم که Gran Turismo 5 همانی است که باید باشد. و جذابیت‌ها و امکانات آن به حدی زیاد است که می‌تواند تا مدت‌ها بازی‌باز را سرگرم سازد. هواداران بازی را از ابتدا تا انتها به دنبال خود بکشاند. و تمام انتظارات آن‌ها را برآورده سازد.

امتیاز ساویس‌گیم: ۸.۵ از ۱۰

FINAL VERDICT

However, it is not possible to examine all aspects of the game in these few lines. But in conclusion and in answer to the initial question, I can say that Gran Turismo 5 is what it should be. And its charms and possibilities are so great that it can entertain the player for a long time. Encourage the fans of the game from the beginning to the end. And meet all their expectations

Final Score: 8.5 out of 10