یادداشتی بر بازی Shenmue؛ شاهکاری برای تمام فصول

(به قلم رضا چشمی و دکتر بهزاد کریمی)

هر چندوقت یکبار هنر-صنعت بازی‌های کامپیوتری با پدیده‌هایی روبرو می‌شود که این هنر-صنعت را به سوی تکوین و تکامل رهنمون می‌سازند. این پدیده‌ها عموماً توسط اشخاصی خلق می‌شوند که جزو استعدادهای ناب محسوب می‌شوند. و وجود آن‌ها برای هنر-صنعت بازی‌ها غنیمت است. بعضی از این شخصیت‌ها عبارتند از: نولان بوشنل، شیگرو میاموتو، جان کارمک، کازونوری یامائوچی و یو سوزوکی. یو سوزوکی را می‌توان خالق ایده‌هایی دانست که سبک بازی‌ها را در ابعاد مختلف دچار دگرگونی کرده است. بدون شک بزرگ‌ترین اثر این هنرمند توانا بازی Shenmue است.

Shenmue حاوی داستانی است کاملاً عادی. انتقام شخصی عاملی است که بازی‌باز را وادار به چالشی می‌سازد و در حین همین چالش‌هاست که تجربه‌ی ‌جدیدی به تجربیات سابق بازی‌بازها افزوده می‌شود. Shenmue یک بازی عادی نیست. این بازی به مراتب فراتر از بازی‌هاا‌ی است که هنر-صنعت تا کنون به خود دیده است.

علیرغم گذشت 22 سال از ساخت بازی (۱۹۹۹ تا کنون) و ارائه‌ی بازی‌های گوناگون با کیفیت بالا، کماکان این بازی خوش می‌درخشد. داستان از جایی آغاز می‌شود که ریو هازوکی Ryo Hazuki (شخصیت اصلی) که ۱۸ سال بیشتر هم ندارد در هنگام ورود به خانه با صحنه‌ی مشکوکی روبرو می‌شود. درب خانه باز است و حالت عجیبی بر خانه حکمفرماست. وی به DOJO‌ی (محل تمرین رزمی) خانه می‌رود و مردی با قامتی بلند با لباسی ابریشمی سبز رنگ را با نام LAN DI (لن دی) می‌بیند. این فرد از پدر ریو شی عجیبی را با نام آینه آژدها DRAGON MIRROR طلب می‌کند. جواب منفی Iwao Hazuki (پدر ریو) آغاز نبردی است میان ایوائو و لن دی.

مداخله‌ی ریو نیز حاصلی جز مصدومیت برای وی به همراه ندارد. در ادامه لن دی با استفاده از فنون کونگ فو و سبک بلعیدن ببر(Tiger Swallow Style) پدر ریو را از پای در می‌آورد. و در ادامه محل را ترک می‌کند. در آخرین لحظات مرگ، ایوائو از ریو می‌خواهد که مراقب دوستان خود باشد: Keep your friends, those you love, close to you. و این پایانی است بر زندگی ایوائو و سرآغازی است برای گرفتن انتقام خانوادگی ریو از لن دی.

۴ روز پس از مرگ پدر، ریو بهبود می‌یابد و تمرینات خود را برای گرفتن انتقام از لن دی آغاز می‌کند. از این پس وی باید به کوچه‌ها، خیابان‌ها، و محله‌های مختلف Yokosuka رفته و سرنخ‌هایی از لن دی به دست آورد. بازی Shenmue سرشار از لحظات ملودرامی است که بازی‌باز را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. به گونه‌ای که احساسات مختلفی نظیر انتقام، عشق، نفرت، دوست داشتن، مهربانی،کمک کردن، جنگیدن، کتک خوردن، یادگرفتن و غیره را در سرتاسر بازی به نمایش می‌گذارد. تمامی این عوامل به گونه‌ای در جریان بازی قرار داده شده‌اند که هرگز احساس خستگی و یکنواختی در بازی‌باز پدید نیاید.

سبک بازی Shenmue قرار است جراجویی باشد، اما گیم پلی بازی عملاً به گونه‌ای تنظیم شده که سبک‌های مختلفی را در بر گیرد. نظیر: مسابقه‌ای، مبارزه‌ای، نقش‌آفرینی، اکشن و غیره. کیفیت بخش مبارزه‌ای بازی در بسیاری از موارد با بازی VIRTUA FIGHTER برابری می‌کند و در واقع پایه‌ی این بخش از بازی یاد شده وام گرفته شده است. البته با توجه به اینکه یو سوزوکی کارگردان بازی VF بوده این امر کاملاً منطقی به نظر می‌رسد.

Shenmue دارای چرخه‌ی زمانی نیز هست. بازی با بیدار شدن ریو رأس ساعت ۸ صبح آغاز می‌شود و در ساعت ۲۳ هرشب اجباراً به پایان می‌رسد. و ریو در ساعت ۲۳:۳۰ به خواب می‌رود. حتی سیستم خواب دیدن هم در بازی وجود دارد و ریو در طول شب خواب خواهد دید!

در اصل بازی Shenmue دارای ساعت داخلی و تقویم است که با ساعت و تقویم دنیای واقعی فرق دارد. و بازی در محدوده‌ی زمانی یاد شده جریان می‌یابد. بازی در محدوده‌ی تاریخی نوامبر ۱۹۸۶ تا آوریل ۱۹۸۷ (بسته به سرعت بازی‌باز) جریان می‌گیرد.

Shenmue نکاتی دارد که قطعاً تا کنون در هیچ بازی دیگری ندیده‌اید. اگر به هر دلیلی مجبور باشید یک بخش بازی را دوباره انجام دهید با اتفاقات جدیدی روبرو خواهید شد. مغازه ها، فروشگاه‌ها و سایر اماکن ساعت کاری مشخصی دارند. و رأس ساعت مشخصی مردم به سر کار خود می‌روند و کارشان را آغاز می‌کنند. عموماً ساعت آغاز و پایان کار فروشگاه‌ها بر روی تابلوی نصب شده در مقابل درب آن‌ها مشخص است.

همانند دنیای واقعی تعداد مردم در ابتدای روز کم و رفته رفته بر تعداد جمعیت افزوده می‌شود. می‌توانید در جریان بازی Shenmue اقدام به خرید نوشابه و سایر چیزها کنید. با هر کسی که بخواهید می‌توانید در جریان بازی صحبت کنید. و نکته‌ی جالب این که تمامی مردم دارای صدا بوده و هیچ کدام از آن‌ها صدای مشابهی ندارند. ظاهراً حدود ۱۰۰۰ نفر در دوبله‌ی بازی حضور داشته‌اند!

علاوه بر چرخه‌ی زمانی، چرخه آب و هوایی نیز در بازی Shenmue وجود دارد. بدین ترتیب شاهد بارش باران و برف هم در بازی هستیم. نام این سیستم Magic Weather System است. جالب است بدانید که تعداد زیادی مینی گیم در جریان بازی قرار داده شده است. که شاید بهترین آن‌ها، انجام بازی‌ها‌ی کلاسیک و آرکید سگا باشد. با مراجعه به بعضی فروشگاه‌ها و باشگاه‌ها می‌توان از دستگاه‌های آرکید سگا که در این اماکن نصب هستند استفاده کرد. و بازی‌هایی نظیر Space Harrier ،Hang-On و غیره را انجام داد.

سیستم ارتقاء نیز در بازی Shenmue وجود دارد. در جریان بازی ریو بارها به افراد مختلفی برخورد می‌کند که دارای مهارت هنرهای رزمی متفاوتی هستند. این افراد اغلب اوقات دارای قدرت بیشتر و مهارت بهتری نسبت به ریو هستند. در نتیجه بسیاری از مواقع ریو در مقابل آن‌ها شکست خواهد خورد. تنها راه فرار از شکست افزایش توانایی‌های رزمی است. این توانایی را می‌توان از افراد مختلف و یا کتیبه‌های موجود در دوجو (DOJO) کسب کرد.

گیم پلی بازی Shenmue به قدری تنوع دارد که ممکن نیست از انجام آن خسته شوید. این تنوع در نوع مبارزه هم دیده می‌شود. مبارزات گهگاهی به شکل کلاسیک انجام می‌شوند و بعضی مواقع هم با تکنیک QTE در می‌آمیزند.

• اتوموبیلرانی در بازی
• دوچرخه سواری ریو
• کار در اسکله و راندن لیفتراک برای به دست آوردن پول
• مسابقه مچ اندازی برای کسب پول
• هارازاکی نوزومی نامزد ریو (بخش عاشقانه بازی)

موارد بالا فقط بخشی از گیم پلی متنوع بازی را تشکیل می‌دهند.

Shenmue را می توان مبدا اعتلاء و شکوفائی سبک QTE دانست. هر چند قبلاً این تکنیک QTE در دو، سه بازی دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته بود. اما یو سوزوکی در این بازی به شکل گسترده و کاربردی تکنیک QTE را به کار گرفت. و تعریف جدیدی از این تکنیک را ارائه داد. Shenmue از بسیاری جهات پر هزینه‌ترین بازی تاریخ است (با توجه به زمان عرضه).

این بازی بابودجه‌ی ۷۰ میلیون دلاری جزو پر هزینه‌ترین بازی‌های تاریخ به شمار می‌رود. علیرغم سرمایه‌گذاری هنگفت و حمایت همه جانبه‌ی بسیاری از شرکت‌های بزرگ ژاپنی از جمله سومیتمو، NHK، و سایر، Shenmue با فروش ۱٫۲ میلیون نسخه‌ای، یک شکست بزرگ برای سگا محسوب می‌شود. و با این تعداد فروش هرگز هزینه‌های ساخت آن بازگردانده نشد.

شما این شاهکار را تجربه کرده‌اید؟ نظرتان در خصوص آن چیست؟