پت و مت؛ داستان دو نابغه‌ی خرابکار

(به قلم حسن نصرالهی)

پت و مت 45 ساله شد! به راستی دلیل این قدمت و ماندگاری چیست؟ پت و مت در سراسر دنیا محبوبیت فراوانی دارد. در واقع مردم با هر فرهنگ و اعتقادی شیفته‌ی این زوج فراموش نشدنی می‌شوند. از سال 1976 که آن‌ها در فیلمی کوتاه به نام The Tinkers اعلام حضور کردند تا سال 1989 که رسماً پت و مت نام گذاری شدند، همواره بخشی از زیباترین خاطرات مردم بوده‌اند.

پت و مت محصول چکسلواکی سابق می‌باشد که توسط لوبومیر بنش و ولادیمیر پیرانک خلق شده است. این انیمیشن داستان دو تعمیرکار را روایت می‌کند که همواره گرفتار اشتباه خودشان می‌شوند. سپس برای جبران اشتباهشان، با روش‌هایی غیر معمول، خرابکاری‌های بیش‌تری را به بار می‌آورند! اما به نظرم این دو بر خلاف آنچه که خرابکار نامیده می‌شوند در اکثر مواقع یک نابغه هستند! با این حال همواره یک سهل انگاری و اشتباهی کوچک باعث می‌شود، کل عملکردشان زیر سوال برود!

به عبارتی مانند یک نابغه به ایده‌ی درخشانشان جامعه‌ی عمل می‌پوشانند و مثل یک نابغه نیز، عملکرد فوق العاده‌شان را زیر سوال می‌برند! این تضاد و این فاصله‌گذاری هوشمندانه، طنزی قدرتمند، پرشور و به یادماندنی را خلق کرده است. طنزی که از موقعیت شکل می‌گیرد و پرورش می‌یابد. این انیمیشن به یاد ماندنی، به طور کلی می‌تواند تعریفی واضح و مبرهن از ژانر کمدی نیز باشد. اما آنچه که این رخدادها را قابل لمس می‌کند، استفاده از تکنیک استاپ موشن است.

به عبارتی می‌توان گفت که پت و مت نقش به سزایی در معرفی این سبک انیمیشن سازی داشته است. با این تکنیک همه چیز به طرز فوق العاده‌ای حس می‌شود. موسیقی به یاد ماندنی و دل‌نشین این اثر نیز که توسط پتر اسکومال ساخته شده، بار روایی فراوانی دارد. با توجه به آنکه انیمیشن به نوعی صامت است، موسیقی هویت بی نظیری به اثر می‌بخشد.

نکته‌ی قابل بحث دیگر، به رویکرد عوام پسندانه‌ی این انیمیشن باز می‌گردد. دیده‌اید وقتی پت و مت کاری را انجام می‌دهند و از آن هم رضایت دارند، در آخر دستشان را به هم می‌کوبند! در واقع این فرهنگی از مردم کشور چک است که این گونه رضایتشان را به یکدیگر ابراز می‌کنند! پت و مت همین قدر ساده، دلنشین و عوام پسندانه است. همین نکات هم باعث شده، مخاطبان آن را دوست داشته باشند و لذت ناب آن را به نسل‌های پس از خود نیز منتقل کنند.