دروغ سیزده: عادتی ناپسند از دیاری بیگانه

رضا خلف چعباوی
دروغ سیزده! عادت زشت و ناپسندی که به تازگی باب شده است

نگاهی به ریشه‌ها و پیامدهای یک رسم ناخوشایند

دروغ، واژه‌ای که در هر فرهنگ، آیین و جامعه‌ای با ناپسندی و نکوهش همراه است. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا در سال‌های اخیر، پدیده‌ای به نام “دروغ سیزده” در میان برخی از ما رواج یافته است؟ رسمی که نه تنها ریشه در فرهنگ غنی ایرانی ندارد، بلکه از سرزمین‌های دور و از سنتی به نام “دروغ اول آوریل” در غرب وام گرفته شده است؛ سنتی که شاید در نگاه اول سرگرم‌کننده به نظر برسد، اما در باطن با ارزش‌های دیرینه‌ی ما سازگار نیست.

این رسم وارداتی که در غرب به “April Fool’s Day” معروف است، چند سالی است که با کمک برخی رسانه‌های ناآگاه یا کم‌سواد، در ایران نیز جا باز کرده و تحت عنوان “دروغ سیزده” به خورد جامعه داده شده است. این در حالی است که فرهنگ ایرانی از هزاران سال پیش، دروغ را پدیده‌ای ناشایست و بیگانه با هویت خود دانسته است. کافی است نگاهی به تاریخ بیندازیم؛ در قدیمی‌ترین اثر منثور به‌جا‌مانده از ایران باستان، یعنی دعای کوروش کبیر که به خط میخی بر سنگ‌های تخت جمشید حک شده، می‌خوانیم: «خداوند این کشور را از دشمن، خشکسالی و دروغ محفوظ دارد.» این دعا نه تنها نشان‌دهنده‌ی اهمیت راست‌گویی در فرهنگ پارسی است، بلکه هشداری است به ما که از چنین پدیده‌هایی دوری کنیم.

از منظر اخلاقی و انسانی نیز، دروغ هیچ‌گاه جایگاهی در دل انسان‌های آزاده نداشته است. چه کسی را می‌شناسید که از شنیدن دروغ لذت ببرد یا آن را تأیید کند؟ در بعد دینی هم، دروغ به عنوان یکی از گناهان کبیره شناخته شده و در متون دینی ما بارها از آن نهی شده است. حال پرسش اینجاست: آیا در روز سیزدهم فروردین، که روز طبیعت و شادمانی است، کاری شایسته‌تر از دروغ گفتن برای سرگرمی وجود ندارد؟ آیا صرف این‌که رسمی در غرب رواج دارد، باید آن را درست و پسندیده بدانیم و چشم بر ارزش‌های خود ببندیم؟

شاید وقت آن رسیده که به جای تقلید کورکورانه از رسومی که با هویت ما هم‌خوانی ندارند، به دنبال شادی‌هایی باشیم که ریشه در فرهنگ اصیل خودمان دارند؛ شادی‌هایی که نه تنها ما را سرگرم کنند، بلکه به ما و دیگران احترام بگذارند. بیایید سیزده‌بدر را با خنده‌های واقعی، طبیعت‌گردی و دورهمی‌های صمیمی جشن بگیریم، نه با دروغ‌هایی که شاید لحظه‌ای بخندانند، اما در نهایت چیزی جز حس بی‌اعتمادی به جا نمی‌گذارند.

با تشکر از همراهی شما خوانندگان گرامی، بر آن شدیم تا به این موضوع ناپسند که همه‌ی ابعاد زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده، اشاره‌ای داشته باشیم. اگر شما هم نظری در این باره دارید، خوشحال می‌شویم آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

اگر جفت گردد زبان با دروغ/نگیرد ز بخت سپهری فروغ

سخن گفتن کژ ز بیچارگی ست/به بیچارگان بر بباید گریست

حکیم سخن

با ساویس‌گیم بمانید:

نوشته های مشابه
↑
خروج از نسخه موبایل